Content Management System (CMS)

ระบบจัดการเนื้อหา (Content Management System) เป็นระบบการจัดการเนื้อหา (CMS) ของเว็บไซต์ชนิดหนึ่ง โดยเป็นระบบที่เขียนขึ้นด้วยภาษาโปรแกรม เพื่อใช้เป็นเว็บแอปพลิเคชัน (Web Application) ในการจัดการเนื้อหาต่างๆ ของเว็บไซต์ ให้ง่ายต่อการจัดการ การทำงานของระบบจัดการเนื้อหาเว็บไซต์ส่วนใหญ่จะประกอบด้วย โปรแกรมสำหรับสร้างหน้าเว็บด้วยสคริปต์ (Scripts) ที่ทำงานบนฝั่งเว็บเซิร์ฟเวอร์ (Web Server) และโปรแกรมที่ใช้จัดเก็บข้อมูล เช่น โปรแกรมฐานข้อมูลต่างๆ ตัวอย่างที่ใช้กันมากก็ MySQL, MS SQL, Oracle etc.

ประเภทระบบจัดการเนื้อหาเว็บ

เว็บท่า (Portal)

ผู้คนมักจะสับสนว่า เว็บท่า หรือ พอร์ทัล (Portal) คือ ระบบจัดการเนื้อหาของเว็บ แต่จริงๆ แล้ว เว็บท่าเป็น CMS ประเภทที่รวมระบบจัดการเนื้อหาเว็บที่เน้นการทำเว็บทั่วไปเป็นหลัก โดยที่ผู้ใช้ระบบเว็บท่าสามารถปรับปรุงเนื้อหาให้ทันสมัยได้อย่างง่ายดาย แทนที่จะใช้โปรแกรมออกแบบหน้าตาเว็บอื่นๆ เช่น DreamWeaver, GoLife, Microsoft FrontPage มาสร้างเนื้อหาแบบนิ่งๆ นอกจากนี้ ยังมีการนำโมดูล หรือคอมโพเนนท์หลากหลาย มาไว้เสริมความสามารถของเว็บท่าอีกด้วย ตัวอย่างของโปรแกรมเว็บท่าที่เป็นที่นิยมใช้กันในประเทศไทย ได้แก่ Mambo (CMS) ซึ่งปัจจุบันพัฒนามาเป็น Joomla! CMS,  Drupal, Concrete, PhpNuke, Postnuke เป็นต้น

บล็อก (Blog)

บล็อก (blog) ย่อมาจาก เว็บบล็อก (weblog) เป็นระบบที่ให้ผู้ใช้สมัครเป็นสมาชิก และได้พื้นที่บล็อกตามที่กำหนด จากนั้นสมาชิกจะสามารถปรับปรุงเนื้อหาในบล็อกของตนได้อย่างง่ายดาย กำลังเป็นที่นิยมของวัยรุ่นสำหรับเขียนไดอารี่ส่วนตัว หรือ นักคิด นักเขียน นักวิชาการ สำหรับการบันทึกเรื่องราวที่พบเห็น แนวคิด หรืองานค้นคว้าวิจัยทางวิชาการ เป็นต้น ตัวอย่างของโปรแกรมบล็อก ได้แก่ Wordpress

ร้านค้าออนไลน์ (e-Commerce)

เป็นโปรแกรมสำหรับบริหารจัดการ การขายสินค้าบนอินเทอร์เน็ต มีหน้าร้านสำหรับแสดงสินค้า ลูกค้าสามารถเลือกสินค้าที่ต้องการใส่ตะกร้า และจ่ายเงินได้ภายหลัง ผ่านทางบัตรเครดิต หรือโอนเงินผ่านบัญชีธนาคาร ผ่านตู้ ATM เป็นต้น ตัวอย่างของโปรแกรมร้านค้าออนไลน์ ได้แก่ Magento, PrestaShop, OpenCart, phpShop, osCommerce และ Zen cart (ที่พัฒนาจาก osCommerce) และยังมีอีกหลายตัวในปัจจุบัน ซึ่งรวมถึงพวก Add On ที่นำไปติดตั้งได้บนระบบเว็บท่า หรือบล็อกได้ด้วย

ระบบการจัดการเรียนออนไลน์ (e-Learning)

การเรียนผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์ (e-Learning) เป็นลักษณะการเรียนโดยใช้สื่ออิเล็กทรอนิกส์ทุกประเภท ปัจจุบันเน้นที่สื่อคอมพิวเตอร์ โดยใช้ระบบเครือข่ายอินเทอร์เน็ต อาจะใช้ร่วมกับระบบริหารจัดการเรียนการสอนบนเว็บ (Learning Management System: LMS) สามารถอัปโหลดเนื้อหาของรายวิชาขึ้นระบบได้ ให้ผู้ที่เป็นสมาชิกสามารถเข้ามาดูเนื้อหาได้ ตัวอย่างของระบบริหารจัดการเรียนการสอนบนเว็บไซต์ ที่เป็นที่นิยมในประเทศไทย ได้แก่ Moodle, ATutor ซึ่งเป็น OpenSource และระบบริหารจัดการเรียนการสอนบนเว็บอื่นๆ เช่น  Blackboard, WebCT ซึ่งมีค่าใช้จ่ายในการใช้งาน

ห้องสมุดภาพ (Gallery)

เป็นโปรแกรมบริหารจัดการที่เน้นการแสดงภาพเป็นหลัก ผู้ใช้สามารถอัปโหลดภาพขึ้นระบบเพื่อแสดงผลให้คนอื่นๆ ได้ชื่นชม หรือร่วมแสดงความคิดเห็น หรือแชร์ภาพที่มีร่วมกันได้ ตัวอย่างของโปรแกรมแกลลอรีภาพ ที่เป็นที่นิยมในประเทศไทย ได้แก่ Coppermine, ownCloud, Piwigo, Zenphoto เป็นต้น

ระบบจัดการลุ่มทำงาน (GroupWare)

เป็นโปรแกรมสำหรับการทำงาน ประสานงานร่วมกันผ่านระบบเครือข่ายเป็นกลุ่มสำนักงาน หรือองค์กร มีฟังก์ชันการทำงานสนับสนุนการทำงานร่วมกันของทีมงาน เช่น ปฏิทินนัดหมาย อีเมล กลุ่มผู้ทำงาน การบริหารโครงการ การแลกเปลี่ยนไฟล์เอกสาร เป็นต้น โดยทั่วไปแล้ว สามารถรองรับการทำงานในสำนักงานทั่วๆ ไปได้มากถึงร้อยละ 80 เลยทีเดียว ตัวอย่างของโปรแกรมกรุปแวร์ที่เป็นที่นิยมในประเทศไทย ได้แก่ dotProject, eGroupware, MoreGroupware, phpCollab, phpProjekt

วิกิ หรือ วิกี (Wiki)

คือลักษณะของเว็บไซต์แบบหนึ่งที่อนุญาตให้ผู้ใช้ เพิ่มและแก้ไขเนื้อหาได้โดยง่าย ซึ่งบางครั้งไม่จำเป็นต้องมีการลงทะเบียนเพื่อแก้ไข ด้วยความง่ายในการแก้ไขและโต้ตอบ วิกิเว็บไซต์มักจะถูกนำมาใช้ในการร่วมเขียนบทความ คำว่า "วิกิ" นี่ยังสามารถหมายถึงวิกิซอฟต์แวร์ ซึ่งเป็นตัวซอฟต์แวร์รองรับการทำงานระบบนี้ หรือยังสามารถหมายถึงตัวเว็บไซต์เองที่นำระบบนี้มาใช้งาน ระบบวิกิที่มีชื่อเสียงที่สุดคือ วิกิพีเดีย

วิกิจะแตกต่างจากระบบการจัดการเนื้อหาอื่น ในส่วนของการโต้ตอบ ซึ่งเห็นได้จากระบบของกระดานสนทนาออนไลน์หรือบล็อก จะอนุญาตให้ผู้อื่นโต้ตอบโดยการส่งข้อความต่อท้าย และไม่สามารถมีส่วนร่วมในส่วนของเนื้อหาหลักได้ ตัวอย่างของโปรแกรมวิกิ ที่เป็นที่นิยมในประเทศไทย ได้แก่ มีเดียวิกิ, Docuwiki

กระดานข่าว (Forums)

กระดานข่าว เป็นสถานที่แปะข้อความกระทู้ ในผู้ที่เป็นสมาชิก หรือบุคคลทั่วไปสามารถแสดงความเห็นในเรื่องต่างๆ ที่เกี่ยวข้องได้ เป็นที่ได้รับความนิยมอย่างมาก เนื่องจากทำให้เกิดชุมชนของผู้ที่มีความสนใจในเรื่องเดียวกัน สามารถมาพูดคุย แลกเปลี่ยน แสดงความคิดเห็นกันได้ ตัวอย่างของโปรแกรมกระดานข่าว ที่เป็นที่นิยมในประเทศไทย ได้แก่ PhpBB, FudForum, Invision Power Board, vBulletin, Simple Machine Forums (SMF)

การสร้างเว็บไซต์ด้วย Content Manager System : CMS